Τα ερείπια Μινωικής έπαυλης στα Νεροκούρου
Αναξιοποίητος αλλά και άγνωστος στους πολλούς είναι ο αρχαιολογικός πλούτος που βρέθηκε πριν χρόνια στον κάμπο των Χανίων, στην περιοχή Νεροκούρου του δήμου Ελευθερίου Βενιζέλου αφού τίποτε δε φανερώνει την ύπαρξή τους και οι αυθαίρετες παρεμβάσεις των κατοίκων υποβαθμίζουν και θέτουν σε κίνδυνο τη μεγάλη αξία τους ως στοιχείων που αποδεικνύουν την αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή από τα νεολιθικά κιόλας χρόνια έως και τα χριστιανικά.
Το σημαντικότερο εύρημα στα Νεροκούρου είναι τα απομεινάρια ενός κτίσματος που χαρακτηρίζεται ως ‘μινωική έπαυλη’. Ήλθε στο φως μετά από χωματουργικές εργασίες σε αγροτεμάχιο του Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων, βόρεια του ερειπωμένου ναού του Άι –Γιώργη του Μεθυστή, το καλοκαίρι του 1976. Από τους πρώτους που αντίκρισαν τα ευρήματα ήταν ο κ. Γρηγόρης Πανιεράκης που δούλευε τότε στο Ινστιτούτο και στη συνέχεια υπηρέτησε στην αρχαιολογική υπηρεσία ως φύλακας ως και τη συνταξιοδότησή του πριν 10 χρόνια περίπου: «Δουλεύαμε σ’ αυτό το χωράφι και σηκώσαμε κάτι πέτρες μεγάλες. Άκουσα τους εργάτες ότι τούτα είναι αρχαία και πρέπει να το πούμε. Γρήγορα μαθεύτηκε και σε δυο-τρεις μέρες ήρθανε οι αρχαιολόγοι εδώ, σα δέκα άτομα. Μας ρωτήσανε πώς τα βρήκαμε. Περιφράξανε το μέρος, βρήκανε πιθαράκια, φλιτζανάκια και χάλκινα αντικείμενα, και σε ένα άλλο μέρος μικρότερο πιο πέρα που βρήκανε κάτι πιθάρια. Είπανε ότι ήτανε μινωικά. Ό,τι βρίσκανε το πηγαίνανε στο μουσείο και το συγκολλούσανε. Στην αρχή ήταν Έλληνες αρχαιολόγοι με το Τζεδάκη και μετά, γύρω στο 1980 ήλθαν και Ιταλοί. Παλιά υπήρχε μια πινακίδα στην πόρτα αλλά τη σπάσανε».
Όπως εξηγεί η κα Μαρία Ανδρεαδάκη- Βλαζάκη προϊσταμένη ΚΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, πρόκειται για ευρήματα που χρονολογούνται από την περίοδο 1700 π.Χ-1450 π.Χ, των λεγόμενων νεοανακτορικών χρόνων. Μάλιστα το συγκεκριμένο είναι το καλύτερα σωζόμενο σπίτι και παρουσιάζει πολύ προσεγμένη αρχιτεκτονική που ακολουθεί τα ανακτορικά πρότυπα με πλακόστρωτα δάπεδα, πολύθυρο και όροφο και εντάσσεται στις λεγόμενες ‘μινωικές επαύλεις’. Κατά τις ανασκαφές βρέθηκαν σε αυτό αρκετά χάλκινα αντικείμενα που δηλώνουν κάποια πιθανή δραστηριότητα επεξεργασίας χαλκού (εργαστήρια) στην περιοχή. Βρέθηκε επίσης πολλή κεραμική.
Η αρχιτεκτονική αυτή πρακτική συνηθίζεται και στην επόμενη περίοδο (υστερομινωική) σε οικισμούς –δορυφόρους των ανακτόρων. Η θέση του οικισμού Νεροκούρου πάνω στον οδικό και το θαλάσσιο δρόμο επικοινωνίας των Χανίων με την υπόλοιπη Κρήτη, μπορεί να θεωρηθεί ως σημαντική παράμετρος για την ανάπτυξή του.
Στον κάμπο των Νεροκούρου έχουν βρεθεί κατά καιρούς πολλές αρχαιότητες που φανερώνουν ότι η περιοχή κατοικήθηκε από την αρχή των μινωικών χρόνων -ακόμη και από τα νεολιθικά χρόνια- στα κλασικά, ελληνιστικά, ρωμαϊκά, έως και τα χριστιανικά χρόνια.
Κτιριακά λείψανα βρίσκονται διάσπαρτα στον κάμπο της περιοχής που προστατεύονται από την αρχαιολογία και η οικοδόμηση γίνεται υπό όρους. Αλλού απαγορεύεται εντελώς και αλλού υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και κατόπιν σχετικής άδειας από την αρχαιολογική υπηρεσία.
Παρόλα αυτά, αυθαίρετες παρεμβάσεις και διαμορφώσεις στη γύρω περιοχή έχουν γίνει και γίνονται παρά τις σχετικές καταγγελίες και την επέμβαση της αστυνομίας ενίοτε.
Μάλιστα κατά το παρελθόν υπήρχε ενημερωτική πινακίδα που δύο φορές καταστράφηκε από πυροβολισμούς αγνώστων και τώρα πια έχει αφαιρεθεί.
Στο πλαίσιο των καθαρισμών των αρχαιολογικών χώρων που προτίθεται να κάνει η αρχαιολογική υπηρεσία το αμέσως προσεχές διάστημα, όπως τόνισε η κα Ανδρεαδάκη – Βλαζάκη, προτεραιότητα θα δοθεί στην περιοχή των Νεροκούρου όπου επιπλέον θα αποκατασταθεί η περίφραξη των αρχαιολογικών χώρων και θα τοποθετηθεί εκ νέου ενημερωτική πινακίδα.
