Ένας στους τέσσερις στα Χανιά δουλεύει ανασφάλιστος
Το 25% των εργαζομένων στο νομό Χανίων εκτιμάται ότι δουλεύει χωρίς ασφάλιση. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν επαρκούν, παραδέχονται οι αρμόδιοι, που ζητούν περισσότερο προσωπικό και εντατικότερους ελέγχους για να περιοριστεί, όσο αυτό είναι δυνατόν, η μαύρη εργασία.
Ελέγχους στο νομό Χανίων για την πάταξη του φαινομένου διενεργούν κλιμάκια της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου του ΙΚΑ με έδρα το Ηράκλειο, συνεργεία του τοπικού ΙΚΑ και του Τμήματος Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας Χανίων (πρώην Επιθεώρησης Εργασίας).
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας στο νομό λειτουργούν περίπου 14.500 επιχειρήσεις ενώ στο ΙΚΑ είναι απογεγραμμένες περισσότερες από 8.000!
Ο προϊστάμενος Τμήματος Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας Χανίων (πρώην Επιθεώρηση Εργασίας) Γιώργος Θεοδωράκης, εξηγεί ότι πέρα από τα κύρια καθήκοντά τους, για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας, οι υπάλληλοι της υπηρεσίας πραγματοποιούν ελέγχους για την ανασφάλιστη εργασία και όταν εντοπιστεί ανάλογη περίπτωση ενημερώνεται το ΙΚΑ που είναι το κύριο αρμόδιο όργανο για την επιβολή προστίμων και την υποχρεωτική ασφάλιση του εργαζομένου.
Στο νομό Χανίων η ανασφάλιστη εργασία κυμαίνεται κατά μέσο όρο γύρω στο 25-27% . Υπάρχουν και περίοδοι όπου τα ποσοστά των ανασφαλίστων εργαζομένων είναι υψηλότερα όπως κατά τον Απρίλιο και το Μάιο που αρχίζουν να δραστηριοποιούνται οι εποχιακές επιχειρήσεις. Εκεί τα ποσοστά φτάνουν ακόμα και το 60%. Επίσης σε περιοχές μακριά από την πόλη των Χανίων η ανασφάλιστη εργασία είναι σε υψηλά ποσοστά γιατί ο ελεγκτικός μηχανισμός δεν έχει τη δυνατότητα άμεσης και συχνής παρέμβασης.
«Όλες οι υπηρεσίες, και εμείς και το ΙΚΑ στερούμαστε προσωπικού για τη διενέργεια ελέγχων. Αν αναλογιστεί κανείς ότι στο νομό Χανίων που υπάρχουν 14.500 επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό, η δική μας υπηρεσία διαθέτει 5 υπαλλήλους και πριν λίγο καιρό ακόμη λιγότερους, τότε στατιστικά για να ελεγχθεί μια επιχείρηση απαιτούνται 35 χρόνια! Βέβαια κάνουμε έκτακτους ελέγχους, όπου υπάρχουν καταγγελίες επώνυμες και ανώνυμες, συνεργαζόμαστε με τα σωματεία των εργαζομένων, κάνουμε ό,τι μπορούμε με το υπάρχον προσωπικό. Αν όμως ο κάθε υπάλληλος μπορούσε να ελέγχει 500-1.000 επιχειρήσεις, τότε και το ΙΚΑ και τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία θα είχαν έσοδα και οι παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας θα ήταν κατά πολύ λιγότερες. Υπάρχει τεράστια εισφοροδιαφυγή και αν οι έλεγχοι ήταν συχνοί τα ασφαλιστικά ταμεία σίγουρα θα ανακουφίζονταν.
Εποχιακές επιχειρήσεις, κυρίως ταβέρνες, εστιατόρια, καφετέριες, και νυχτερινά κέντρα, λιγότερο ωστόσο τα ξενοδοχεία, μικρές εμπορικές επιχειρήσεις είναι εκείνες όπου εντοπίζεται κυρίως το πρόβλημα» επισημαίνει ο κ. Θεοδωράκης.
Το 2005 πραγματοποιήθηκαν μόνο από το Τμ. Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας Χανίων 400 έλεγχοι κατά τους οποίους εντοπίστηκαν 27 περιπτώσεις ανασφάλιστης εργασίας ενώ στο τρέχον έτος διενεργήθηκαν 200 έλεγχοι που εντόπισαν 2 ανάλογες περιπτώσεις.
Ένσημα τουλάχιστον ενός μήνα χάνονται κάθε άνοιξη
Ο πρόεδρος Ξενοδοχοϋπαλλήλων Ν. Χανίων Κώστας Αθουσάκης εξηγεί ότι «το πρόβλημα της ανασφάλιστης εργασίας αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις στην αρχή κάθε τουριστικής σεζόν οπότε πάρα πολλοί άνθρωποι δουλεύουν ανασφάλιστοι στα ξενοδοχεία. Χάνεται τουλάχιστον ένας μήνας εισφορών για κάθε εργαζόμενο.
Έχουμε ζητήσει κατ’ επανάληψη από τα συναρμόδια υπουργεία να μας στείλουν κλιμάκια από την Αθήνα να μείνουν μεγαλύτερο διάστημα στα Χανιά, περίπου 15 μέρες, να κάνουν επισταμένους ελέγχους. Ακόμη και τώρα-μέσα Ιουνίου υπάρχει πρόβλημα- αλλά δεν είμαστε σε θέση να δώσουμε συγκεκριμένους αριθμούς. Πάντως ο κάθε εργοδότης δεν το ρισκάρει να έχει ανασφάλιστους εργαζομένους φουλ σεζόν».
Περισσότερους και εντατικότερους ελέγχους ζητά το ΕΚΧ
Ο Μανούσος Λιονάκης, πρόεδρος Εργατικού Κέντρου τονίζει ότι «το πρόβλημα της ανασφάλιστης εργασίας είναι πάντα σε προτεραιότητα για μας. Υπολογίζουμε ότι ένας στους τέσσερις ίσως και περισσότερους εργαζομένους ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές όπου ο έλεγχος είναι δυσκολότερος, δουλεύει χωρίς ασφάλιση.
Επιδίωξή μας είναι να στελεχωθεί και το Τμήμα Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας με περισσότερους υπαλλήλους ώστε να έχουμε μια αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση αυτού του τεράστιου προβλήματος.
Αυτό έχει αντίκτυπο στο ασφαλιστικό ζήτημα γιατί αν η ‘μαύρη’, ανασφάλιστη εργασία αντιμετωπιστεί στο σύνολό της δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα τα ασφαλιστικά ταμεία. Συνεργαζόμαστε άριστα με το Τμήμα Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας όμως ή έλλειψη προσωπικού δημιουργεί προβλήματα και το ΙΚΑ δεν μπορεί να ελέγξει μη απογεγραμμένες επιχειρήσεις. Πολλές όμως επιχειρήσεις απασχολούν προσωπικό και δεν το έχουν ασφαλίσει καν, δεν είναι δηλαδή απογεγραμμένες στο ΙΚΑ».
Σε συνάντηση που είχε το προεδρείο του ΕΚΧ την Τρίτη 20/6 με τον ειδικό γραμματέα Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ) Χρ. Κουρούση στην Αθήνα τέθηκε ζήτημα αύξησης του διοικητικού προσωπικού του Τμ. Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας Χανίων σε 8 άτομα αντί για 5 που υπηρετούν τώρα (εκ των οποίων οι 2 με απόσπαση από άλλη υπηρεσία) για το οποίο όμως απαιτείται ειδική νομοθετική ρύθμιση. Θετική ωστόσο ήταν η ανταπόκρισή του στο αίτημα για αποστολή κλιμακίου ελέγχου από την Αθήνα στο νομό Χανίων εντός του καλοκαιριού.
«Εάν αντιμετωπιστεί, παταχθεί το πρόβλημα της ανασφάλιστης εργασίας τότε τα ασφαλιστικά ταμεία δεν θα είχαν κανένα πρόβλημα. Η ανεργία, η μάστιγα της εποχής μας, αναγκάζει πολλούς εργαζομένους να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ακόμη και χωρίς ασφάλιση προκειμένου να βρουν μια θέση εργασίας» επισημαίνει ο κ. Λιονάκης που διευκρινίζει ότι υπάρχει ευρύ πεδίο καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων:
«Το πρόβλημα εντοπίζεται σε ταβέρνες, ξενοδοχεία, μικρές επιχειρήσεις, όπου όμως εκτός από το ζήτημα της ανασφάλιστης εργασίας οι έλεγχοι εντοπίζουν κι άλλες παραβάσεις. Εργαζόμενοι δηλώνονται στο ΙΚΑ ως εργάτες π.χ. ενώ κάνουν άλλες δουλειές, δεν πληρώνονται υπερωρίες, και αν γίνεται, είναι πολύ σπάνιο, και έτσι υπάρχει τεράστιο ζήτημα εισφοροδιαφυγής που η πολιτεία οφείλει να σκύψει πάνω στο πρόβλημα πρώτα και μετά να καθίσουμε όλοι μαζί να συζητήσουμε για το ασφαλιστικό. Σύμφωνα με σχετική μελέτη του καθηγητή Σάββα Ρομπόλη εάν ανέβει κατά δύο χρόνια η ηλικία συνταξιοδότησης, αντί για τα 65 χρόνια να συνταξιοδοτείται ο εργαζόμενος στα 67, θα δώσει βιωσιμότητα στο ασφαλιστικό σύστημα μόνο για ένα χρόνο. Έτσι εμείς δεν δεχόμαστε ούτε αύξηση ορίων ηλικίας ούτε των ασφαλίστρων που ούτως ή άλλως είναι πολύ υψηλά. Αν αντιμετωπιστεί η ανασφάλιστη εργασία και γίνει καλύτερη διαχείριση των ασφαλιστικών ταμείων τότε δεν χρειάζονται περαιτέρω αλλαγές. Ανασφάλιστη εργασία έχουμε σε μεγάλο ποσοστό και στον τομέα της οικοδομής. Το ΙΚΑ προϋπολογίζει έναν αριθμό ενσήμων για τους εργαζόμενους που θα απασχοληθούν στην οικοδομή. Όμως παρατηρείται το φαινόμενο τα ένσημα να πωλούνται, να μεταβιβάζονται σε άλλους και συχνά βλέπουμε ότι κάποιος έχει ένσημα από μια οικοδομή στην οποία ποτέ δε δούλεψε. Εμείς ζητάμε να υπάρχει το πορτοκαλί βιβλίο και στην οικοδομή όπως και στην επιχείρηση, να παραδίδεται στο ΙΚΑ όταν τελειώνει η οικοδομή ώστε κάθε εργαζόμενος να παίρνει εγκαίρως τα ένσημά του».
Ο προϊστάμενος των διοικητικών υπηρεσιών του ΙΚΑ ν.Χανίων Στυλ. Ανετάκης έχει ήδη ζητήσει από τη διοίκηση του Ιδρύματος επιπλέον διοικητικό προσωπικό για τη στελέχωση των υπηρεσιών του σε ποσοστό μεγαλύτερο του 15% του υφιστάμενου.
Ο νέος Οργανισμός του ΙΚΑ που αναμένεται να ψηφιστεί έως το τέλος του χρόνου θα προβλέπει αύξηση των οργανικών θέσεων. Στα Χανιά ο προηγούμενος Οργανισμός που ψηφίστηκε προ 15ετίας προέβλεπε 90 οργανικές θέσεις περίπου και η αύξηση αυτή κατά 15% θα ανακούφιζε αρκετά το πρόβλημα ενώ έχει υποβάλει εμπεριστατωμένη πρόταση για αποκέντρωση των διοικητικών υπηρεσιών του ΙΚΑ με την ίδρυση τουλάχιστον δύο υποκαταστημάτων στην περιοχή του Πλατανιά και του Αποκόρωνα που θα καλύπτουν ολόκληρο το νομό.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΠΟΣΕ-ΙΚΑ, τα ασφαλιστικά ταμεία χάνουν 4,5 δις ευρώ ετησίως σε όλη τη χώρα ενώ μόνο το ΙΚΑ θα μπορούσε να εισπράξει 1,8 δις ευρώ που χάνει σήμερα λόγω της εκτεταμένης εισφοροδιαφυγής.
