Τηλεϊατρείο Γαύδου

Εγκαινιάστηκε με λαμπρότητα για να διαφημιστούν οι νέες τεχνολογίες που δεν εφαρμόστηκαν ποτέ στο νησί

«Έχετε όλη μας την αγάπη, όλη μας τη σκέψη και ελπίζω τη φροντίδα της πολιτείας» ήταν τα, μάλλον προφητικά, λόγια του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου στις 30 Ιουλίου του 2001 προς τους κατοίκους της ακριτικής Γαύδου κατά τη λαμπρή τελετή εγκαινίων του τηλεϊατρείου του νησιού.

Η αγάπη και η σκέψη της πολιτείας σίγουρα παραμένουν κοντά στους Γαυδιώτες. Η φροντίδα μόνο αποχώρησε λίγες μέρες αργότερα καθώς τα υπερσύγχρονα μηχανήματα σταμάτησαν να λειτουργούν και να παρέχουν τις φιλόδοξες υπηρεσίες τους.

Πέντε χρόνια μετά, μέρος του συστήματος τηλεϊατρικής που τότε εγκαινίασε με πολλή υπερηφάνεια ο πρώτος πολίτης της χώρας πλαισιωμένος από πλήθος παραγόντων, απεστάλη πριν λίγες μέρες στο ΙΤΕ για επισκευή και αναβάθμιση. Άλλωστε από το 2001 ελάχιστες φορές λειτούργησε και αυτές σε δοκιμαστικό πλαίσιο.

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΜΕ ΤΥΜΠΑΝΟΚΡΟΥΣΙΕΣ

Μία μέρα πριν τα εγκαίνια ο τότε πρόεδρος του Γενικού Νομαρχιακού Νοσοκομείου Χανίων Μ.Βεκρής είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους ότι η μονάδα τηλεϊατρικής που θα εγκαθίστατο στο αγροτικό ιατρείο της Γαύδου θα ήταν συνεχώς συνδεδεμένη με το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του νοσοκομείου Χανίων: «Αυτό σημαίνει ότι μέσω οθόνης θα υπάρχει η δυνατότητα τηλεδιάγνωσης. Οι γιατροί του νοσοκομείου θα μπορούν ανά πάσα στιγμή να εξετάσουν επείγοντα περιστατικά από τη Γαύδο και να κάνουν τη σχετική διάγνωση, να δώσουν οδηγίες στον αγροτικό γιατρό του νησιού για αντιμετώπιση κάθε περιστατικού και να παρακολουθούν κάθε κάτοικο που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα» εξηγούσε τότε συμπληρώνοντας ότι ο ΟΤΕ είχε ήδη κάνει τις σχετικές συνδέσεις με γραμμές ISDN σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) ενώ είχε μάλιστα γίνει και η σχετική πρόβλεψη για σύνδεση της μονάδας και με το ΚΥ Κανδάνου. Ήδη στο νησί, είχε γίνει τότε γνωστό, λειτουργούσε (;) σύστημα τηλεϊατρικής, ωστόσο εκείνο που εγκαινίασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον Ιούλιο του 2001 ήταν αναβαθμισμένο και θα είχε πολλές επιπλέον δυνατότητες.

Κατά την ημέρα των λαμπρών εγκαινίων το νησί ‘βούλιαξε’ από προσωπικότητες. Παρόντες ήταν: ο υφυπουργός Εθν. Αμύνης Δημ. Αποστολάκης, οι βουλευτές του νομού Σ. Βαλυράκης, Ε. Δαμιανάκης, Χ. Μαρκογιαννάκης, και Μ. Σκουλάκης, ο νομάρχης Χανίων Γ. Κατσανεβάκης, ο πρόεδρος της ΤΕΔΚ Γ. Τζανακάκης, ο δήμαρχος Καντάνου Κ. Κονταδάς, ο πρόεδρος της Κοινότητας Γαύδου Θ. Τσιριντάνης, ο πρόεδρος του ΟΤΕ Ν. Μανασής, εκπρόσωποι της φαρμακευτικής εταιρίας που πρόσφερε μέρος εξοπλισμού του ιατρείου καθώς και εκπρόσωποι των αστυνομικών και στρατιωτικών αρχών του νομού.

Ήταν τόσο σημαντικό το γεγονός των εγκαινίων που καλύφθηκε από πλήθος μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας κ.Κωστής Στεφανόπουλος είχε φθάσει στο νησί με ελικόπτερο ενώ τιμές είχε αποδώσει άγημα από τη φρεγάτα «Έλλη».

Ο νυν κοινοτάρχης Στρατής Λαμπάκης που διαδέχθηκε τον αποβιώσαντα Θεόφιλο Τσιριντάνη εκτιμά ότι το σύστημα δεν λειτούργησε μετά τα εγκαίνια λόγω προβλημάτων ηλεκτροδότησης που αντιμετώπιζε τότε το ιατρείο.

ΦΙΕΣΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΠΛΙΑΤΣΙΚΟ

Παρουσία του κ. Στεφανόπουλου είχε γίνει επίδειξη των δυνατοτήτων του συστήματος με συνδέσεις με το Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία, το Νομαρχιακό Νοσοκομείο Χανίων και το Βενιζέλειο στο Ηράκλειο- τουλάχιστον έτσι έλεγαν τότε οι πληροφορίες- γιατί σήμερα ο διευθυντής του Κέντρου Υγείας Καντάνου Πέτρος Νικητάκης που το 2001 ήταν πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων αποκαλύπτει το παρασκήνιο: «είχαν εγκαταστήσει εν αγνοία μου στο γραφείο μου στο νοσοκομείο Χανίων ένα στούντιο για να παρουσιάσουν ότι από εκεί γινόταν όλη η ιστορία. Την επόμενη μέρα όλα είχαν εξαφανιστεί. Ήταν μόνο και μόνο για να κάνει ένα σόου ο ΟΤΕ για τις νέες τεχνολογίες του. Εγκατέστησαν μια κάμερα για να δέχεται ακτινογραφίες τις οποίες θα γνωμάτευαν γιατροί του νοσοκομείου. Θεωρητικά βέβαια, αφού η Γαύδος δεν διαθέτει ακτινολογικό μηχάνημα! Δηλαδή θα ερχόταν ο άρρωστος στην Κάντανο, θα έβγαζε ακτινογραφία και θα επέστρεφε στη Γαύδο για να τη γνωματεύσουν στο νοσοκομείο μέσω της ειδικής κάμερας. Αυτό ήταν το σύστημα του ΟΤΕ που έγινε για το θεαθήναι. Τελικά έμεινε στο νησί ένα κομπιούτερ και η κάμερα για να ‘στέλνει’ τις ακτινογραφίες. Πώς θα στείλει τέτοιο όγκο πληροφοριών χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες γραμμές για να υποστηρίξουν το σύστημα; Μια φαρμακευτική εταιρία είχε δωρίσει έναν απλό υπολογιστή για να υπάρχει πρόσβαση στο ίντερνετ και το ΙΤΕ είχε εγκαταστήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα πληροφορικής με τηλεκαρδιογράφο. Και αυτό το μηχάνημα είναι προς επισκευή γιατί είναι ευαίσθητο και δεν υπάρχει στην Ελλάδα γραφείο συντήρησης του. Αυτό δίνει στο ανάλογο σύστημα που έχουμε εγκαταστήσει εδώ και 10 χρόνια στο ΚΥ Καντάνου τις πληροφορίες από το καρδιογράφημα και υπάρχει η δυνατότητα μεταβίβασής τους οπουδήποτε θελήσει ο γιατρός. Αυτό ουδέποτε σταμάτησε να λειτουργεί. Προσωπικά είχα πάει στη Γαύδο δέκα μέρες μετά την επίσκεψη Στεφανόπουλου και εκεί δημιουργήσαμε ψηφιακούς φακέλους για όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους επί τρεις μέρες. Από κει και πέρα ο εκάστοτε αγροτικός γιατρός καταχωρεί όλες τις ιατρικές πληροφορίες για κάθε ασθενή στο κομπιούτερ της Γαύδου. Τώρα εγκαθιστούμε στο ΚΥ Καντάνου ένα καινούριο δορυφορικό σύστημα στο πλαίσιο ευρωπαϊκού πιλοτικού προγράμματος με το όνομα ‘Ζεύξις’ με το οποίο θα έχουμε τη δυνατότητα να συνδεόμαστε με τα περιφερειακά ιατρεία (Βουκολιές, Ροδοβάνι, Παλιόχωρα κλπ) και να καταχωρούνται τα δεδομένα κατευθείαν στον κεντρικό server του ΚΥ Καντάνου. Ωστόσο η Γαύδος δεν έχει ακόμη ενταχθεί στο δίκτυο αυτό.

Στις 19 Μαΐου εγώ ο ίδιος μετέφερα τους δύο από τους τρεις υπολογιστές του περιφερειακού ιατρείου Γαύδου στο ΙΤΕ στο Ηράκλειο για να επισκευαστούν και να αναβαθμιστούν ώστε να επανεγκατασταθούν».

Εκτός από την κρατική μέριμνα τίθεται ζήτημα και με την ευθύνη των ίδιων των κατοίκων ως προς την προστασία της περιουσίας του ιατρείου. Ο κ. Νικητάκης είναι αποκαλυπτικός: «Είχαμε δύο γεννήτριες, για να μη μείνει ποτέ χωρίς ρεύμα το ιατρείο. Η μία παραχωρήθηκε από το ΙΤΕ για να λειτουργήσει το σύστημά του και μετά αγοράστηκε άλλη μία τριφασική από το νοσοκομείο Χανίων καθώς τότε υπαγόμασταν στο νοσοκομείο. Εκείνη η γεννήτρια εξαφανίστηκε και στη συνέχεια βρέθηκε με καμένες τις δύο φάσεις. Επιπλέον στα εγκαίνια μία φαρμακευτική εταιρία δώρισε στο ιατρείο 6 τεράστιες ομπρέλες για να έχουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του νησιού λίγη σκιά έξω από το ιατρείο καθώς δεν υπάρχει δέντρο. Χάθηκαν και αυτές και μετά εντοπίστηκαν σε καφετέρια του νησιού. Δύο air-condition για το ιατρείο για να μην υποφέρουν οι ασθενείς είχαν δοθεί στο μακαρίτη το Θεόφιλο Τσιριντάνη, τον προηγούμενο κοινοτάρχη όταν χτιζόταν το ιατρείο και είχαν αποθηκευτεί προσωρινά σε κάποιο χώρο. Εξαφανίστηκαν και αυτά και βρέθηκαν σε ξενοδοχεία του νησιού. Κανονικό πλιάτσικο».

Ο Βασίλης Τσιμούρδος, αγροτικός γιατρός που υπηρετεί εδώ και πέντε μήνες τη θητεία του στο νησί ζήτησε τη μεταφορά των μηχανημάτων στο ΚΥ Κανδάνου αφού αυτά δεν λειτουργούν: «Από όσο γνωρίζω το σύστημα δεν λειτούργησε παρά μόνο στην αρχή και μάλλον δοκιμαστικά. Όσο είμαι εγώ εδώ ευτυχώς δε χρειάστηκε να γίνει χρήση του συστήματος αλλά σε μέρη όπως η Γαύδος που η πρόσβαση είναι δύσκολη ασφαλώς χρειάζεται. Όμως δεν έχει γίνει εκπαίδευση σε κανέναν αγροτικό γιατρό από την αρχή. Το σύστημα εγκαταστάθηκε μάταια και μάλιστα παρουσίασε από την αρχή προβλήματα στη λειτουργία του. Κάποια στιγμή επιχείρησα να το λειτουργήσω αλλά ο υπολογιστής του συστήματος ήταν χαλασμένος και δεν μπόρεσα να το φτιάξω. Επιπλέον υπήρχαν και κάποια καλώδια που δεν μπορούσαν να συνδεθούν σωστά. Όμως ακόμη και αν δούλευε σωστά δεν υπήρχε περίπτωση να το λειτουργήσει κάποιος χωρίς προηγούμενη εκπαίδευση πάνω στα εξειδικευμένα προγράμματα. Έτσι έστειλα τα μηχανήματα στην Κάντανο γιατί δεν υπάρχει λόγος να βρίσκονται εδώ. Ευτυχώς δεν έχουν συμβεί πολύ σοβαρά περιστατικά τουλάχιστον το διάστημα που βρίσκομαι εγώ στο νησί, αν και έχει χρειαστεί να γίνει διακομιδή ασθενούς σε νοσοκομείο. Όμως σε έναν τόπο όπως η Γαύδος μπορούν να συμβούν πραγματικά τα πάντα».

Ο διευθυντής του ΚΥ Καντάνου κ.Νικητάκης δίνει τη δική του απάντηση: «κάθε νέος γιατρός που πρόκειται να υπηρετήσει στη Γαύδο για ένα χρόνο, εκπαιδεύεται στα δικά μας κομπιούτερ στην Κάντανο για 10-15 μέρες για να μάθει να καταχωρεί τις πληροφορίες και για να μπορεί στη συνέχεια να παίρνει από εδώ οδηγίες για να αντιμετωπίσει ένα περιστατικό. Οι αγροτικοί γιατροί όμως κακώς, κάκιστα θα έλεγα, συνεννοούνται μεταξύ τους για να πάει ο ένας και φύγει ο άλλος. Έτσι αυτός που είναι τώρα στο νησί δεν δέχθηκε να εκπαιδευτεί πάνω στη χρήση του συστήματος γιατί είχε συμφωνήσει με τον προηγούμενο να φύγει ο πρώτος και να πάει ο δεύτερος. Είναι άλλο πρόβλημα αυτό. Όλοι οι γιατροί των υπολοίπων περιφερειακών ιατρείων έχουν εκπαιδευτεί.

Στη Γαύδο έχουμε επιτύχει να υπάρχει ιατρείο με τον κατάλληλο εξοπλισμό χωρίς να έχει δαπανήσει το ελληνικό δημόσιο ούτε ένα ευρώ. Έχουμε εξασφαλίσει την απρόσκοπτη σύνδεση με το ίντερνετ παρά το τεράστιο κόστος και εγκαθιστούμε συστήματα πληροφορικής που δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο. Αυτό προϋποθέτει άπειρα δρομολόγια Κάντανο- Ηράκλειο και το αντίστροφο και άπειρες ώρες προσωπικής εργασίας.

Το ελληνικό δημόσιο μας έχει καθυστερήσει εδώ και ένα χρόνο την εγκατάσταση του ‘Σύζευξις’, ενός άλλου προγράμματος στο πλαίσιο της Κοινωνίας της Πληροφορίας που χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους. Ούτε έναν υπολογιστή δεν μας έχει δώσει το κράτος. Ό, τι έχουμε είναι από ευρωπαϊκά προγράμματα και προσωπική προσπάθεια. Φανταστείτε μόνο ότι το κράτος δεν πληρώνει με συνέπεια ούτε τα λειτουργικά έξοδα του ΚΥ Καντάνου (π.χ καύσιμα ασθενοφόρου κλπ)».

Ο Γιάννης Τόλλης καθηγητής Επιστήμης Υπολογιστών και επικεφαλής του Εργαστηρίου Βιοϊατρικής Πληροφορικής του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας και Έρευνας διευκρίνισε μιλώντας στη ‘ΧτΚ’ ότι το ΙΤΕ διαθέτει την ανάλογη τεχνογνωσία ώστε να λειτουργήσει άριστα το δίκτυο τηλεϊατρικής και στη Γαύδο όπως γίνεται και σε όσα περιφερειακά Κέντρα Υγείας του νησιού όπου έχει εγκατασταθεί η ανάλογη τεχνική υποδομή.