Ανασύσταση αμπελιού Ελ. Βενιζέλου
Τα χνάρια που αφήνει ένας άνθρωπος μπορεί να σβήσουν ολότελα, μπορεί όμως και να βγουν ξανά στο φως, όπως συνέβη με το αμπέλι που πρωτοφυτεύτηκε στο κτήμα της οικογένειας του Κυριάκου Βενιζέλου στη Χαλέπα γύρω στα 1880, πέρασε από δοκιμασίες, καταστράφηκε μάλιστα ολοσχερώς μετά από περίπου 60 χρόνια κι όμως σήμερα βλασταίνει ξανά χάρις στις προσπάθειες των ανθρώπων που πλαισιώνουν το Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών ‘Ελευθέριος Βενιζέλος’.
Όπως γράφει στο βιβλίο της (Το σπίτι του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Χαλέπα Χανίων, η στέγη της ζωής του. Εκδ. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών ‘Ελευθέριος Βενιζέλος’ Χανιά 2006) η Ζωή Μητσοτάκη, «η κατασκευή του σπιτιού της οικογένειας του Κυριάκου Βενιζέλου (πατέρα του Ελευθερίου) ολοκληρώθηκε περί το 1880 και η οικογένεια μεταστεγάστηκε πλέον εκεί. Από τον Τωμαδάκη επιβεβαιώνεται ότι “το έτος 1876 ηγόρασε το κτήμα εις το οποίον είναι σήμερον το γνωστό αρχοντικό των Βενιζέλων. Τον Κυριάκον καταλαμβάνει μία επιθυμία να γυρίσει εις την αγροτικήν ζωήν. Να φυτέψει αμυγδαλιές, αμπέλι, συκιές, ροδακινιές, λουλούδια ακόμη, ζητεί μάλιστα εκλεκτάς ποικιλίας από την Χίον, από την Σύρον, την Σμύρνην, από τα Κύθηρα, από την Αττικήν”. Από τη σχετική αλληλογραφία πληροφορούμαστε ακόμη ότι “από την Σμύρνη ζήτησε πενήντα έως εκατόν κληματόβεργες μπαγλίς και μερικές τσεκιρδεξίζικες, καθώς και συκιές μπαρδακλί. Από τα γειτονικά Κύθηρα ζήτησε λιθοσυκιές και κλήματα από συγκεκριμένο κτήμα”. Τι από όλα αυτά έφτασε στα Χανιά δεν γνωρίζουμε. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι ο κήπος και το αμπέλι φυτεύτηκε και ότι ο κήπος αυτός με τα πλακόστρωτα δρομάκια, τα λουλούδια, τις τριανταφυλλιές, τα οπωροφόρα δέντρα, τ’ αμπέλι, τις ελιές που ο πατέρας δεν πρόλαβε να χαρεί ήταν η μεγάλη αγάπη του γιου, που τον φρόντιζε προσωπικά και σχολαστικά ακόμη και από την εξορία του.
(…) Το 1927 ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποφασίζει να ξαναζήσει στο πατρικό σπίτι της Χαλέπας. Αποφασίζει τη ριζική ανακαίνισή του, περιμένοντας και την κάθοδο της Έλενας. Είναι τότε που το σπίτι πήρε τη σημερινή του μορφή. Μαζί με την επισκευή του σπιτιού, ακολουθώντας την πατρική παράδοση, ο Βενιζέλος κατέβαλε ιδιαίτερη φροντίδα για τον κήπο του. Είχε δε ιδιαίτερη μέριμνα για την καλλιέργεια του αμπελιού.
(…) Το 1942 οι Γερμανοί κατέστρεψαν τον κήπο του σπιτιού του Βενιζέλου (το οποίο χρησιμοποίησαν ως Στρατηγείο και κατοικία του εκάστοτε Γερμανού Διοικητού του Φρουρίου Κρήτης) όταν έριξαν πάνω σ’ αυτό χώματα από το μεγάλο καταφύγιο που άνοιξαν στην αυλή του σπιτιού, για το Στρατηγείο τους».
Το 2002 η οικία του Ελευθερίου Βενιζέλου παραχωρείται στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών που φέρει το όνομά του και το οποίο συστάθηκε δύο χρόνια νωρίτερα. Το 2003, και συγκεκριμένα στις 20 Ιουνίου, το Ίδρυμα προχωρά στην ανασύσταση του αμπελιού στον ίδιο ακριβώς χώρο, στον κήπο ανατολικά του σπιτιού σε έκταση περίπου μισού στρέμματος. Οι ποικιλίες που φυτεύτηκαν είναι οι ίδιες που υπήρχαν πριν από πολλές δεκαετίες και αυτό έγινε κατορθωτό με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων και του Ινστιτούτου Αμπέλου, Λαχανοκομίας και Ανθοκομίας.
Σήμερα, κλήματα από τις ποικιλίες Αυγουλάτο, Ροδίτης, Φράουλα, Τσαούσι Κωνσταντινουπόλεως, Μοσχάτο Σάμου, Κορινθιακή Σταφίδα (Καραντί) και Ρωμέικο ριζώνουν βαθιά και βλασταίνουν σε τόπο ιστορικό συνεχίζοντας με σεβασμό μια παράδοση που ξεκίνησε από μια οικογένεια που σημάδεψε την ιστορία όχι μόνο της Κρήτης μα και ολόκληρης της Ελλάδας.
